GÜNDEM
HUKUK:BANKA KREDİLERİNDE DOSYA MASRAFININ GERİ ALINMASI MÜMKÜN MÜ?
Bu yazıda, bankaların kredi kullananlardan yani tüketicilerden tahsil ettiği dosya masraflarının geri alınması konusunu işlemeyi, tüketicileri bu yönde bilinçlendirmeyi amaçladık.
Hemen belirtelim ki; sadece Yargıtay’ın ilgili kararı gereği 10 yıl içinde kullanılmış olan krediler için başvuru yapılabilir.Esas itibariyle ticari krediler hariç diğer krediler için dosya masraflarının iadesi istenebilir. Bunlar;
Bireysel Krediler: Doğrudan şahıs üzerine; bankalar, finans vb. kurumlardan alınan ticari olmayan kredilerdir. Kredi türünün bir önemi yoktur. Örneğin; taşıt kredileri, konut kredileri, mortgage… gibi.
Yapılandırma Ücretleri: Tüketicilerin çekmiş oldukları krediler üzerinden, bankaların güncel faiz oranlarının düşmesi ve benzeri sebeplerle ödeme planlarını yapılandırmaları sonucunda kesilen ücretlerine denir.
İhtiyaç Kredisi: İhtiyaç kredileri bazı kurumlar tarafından; memurlara özel krediler, bayram kredileri, tatil kredileri gibi alternatif isimlerle adlandırılabilirler. Bu tür krediler için de son 10 yılda dosya masrafı adı altında kesilen ücretler tüketici kanunu kapsamında iade alınabilir.
Tüketicilerin söz konusu masrafları bankalardan iade isteminin dayanağı Tüketici Kanunu‘dur. Söz konusu kanunun, “Tüketici sözleşmelerindeki haksız şartlar” başlıklı maddesinde şöyle denilmektedir:
‘’MADDE 5 – (1) Haksız şart; tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dâhil edilen ve tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olan sözleşme şartlarıdır.
(2) Tüketiciyle akdedilen sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüzdür.
(3) Bir sözleşme şartı önceden hazırlanmış ve standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketici içeriğine etki edememişse, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilir.
(4) Haksız şartların tespit edilmesi ve denetlenmesine ilişkin usul ve esaslar ile sınırlayıcı olmamak üzere haksız şart olduğu kabul edilen sözleşme şartları yönetmelikle belirlenir.’’
Tüketicilerin kredi kurumlarıyla imzalamış oldukları sözleşmeler önceden bankalar tarafından hazırlanmış matbu sözleşmelerdir ve tüketicinin bu sözleşmelere müdahale etme imkanı yoktur. Bu nedenle tüketicinin hukuki durumunu olumsuz yönde değiştiren sözleşme maddeleri haksız şart niteliğindedir. Tüketici hakları dayanağı olarak, Tüketici Kanunu Madde 5’e göre bankalar vb. kredi kurumlarının tüketicilerden kestikleri geriye dönük 10 yıllık dosya masrafları gibi ücretlerin tümünün iadesi tüm tüketicilerin hakkıdır. Bu kapsamda, kredi kullandığınız bankadan yapılan kesintiyi gösteren şu belgeleri talep edebilirsiniz:
– Kredi sözleşmesi
– Masraf kesintisini gösteren kredi geri ödeme planı
– Masraflarınızı gösteren dekontlar
Bu konuya ilişkin dilekçenizde ödediğiniz dosya masrafının iadesi de talep edilmelidir. Bankalar söz konusu belgeleri vermek zorundadır. Ancak iade talebinize olumsuz cevap vereceklerdir.
Peki bu durumda tüketicinin bankaya ödemiş olduğu dosya masrafları nasıl geri alınabilir?
Tüketiciler 3.000 TL altındaki kesintiler için iade taleplerini il hakem heyetlerine, 2.000 TL altındaki kesintiler için iade taleplerini ilçe hakem heyetlerine, 3.000 TL’nin üstündeki kesintiler için ise tüketici mahkemelerine başvurmaları gerekmektedir. Ancak sadece mahkemeye veya hakem heyetine başvuru yapmak yetmemektedir. Tüketici lehine verilen, Tüketici Kanunu Madde 5’e göre bedel iadesi kararları icraya konularak kurumlardan tahsil etmek gerekmektedir. Bu prosedürler genellikle birçok tüketici için uğraşmak istemedikleri bir süreç ve zaman kaybıdır. Bir başka çözüm ise doğrudan avukatlar aracılığı ile süreç takibidir. Konuyla ilgilenen avukatlar genelde tüketiciden vekalet ücreti talep etmemekte, karşı taraftan alacağı vekalet ücretiyle yetinmektedir. Ayrıca avukat olmayan birtakım kişi ve firmaların bankalardan bu paraları tahsil edecekleri yönünde tüketiciyi yanılttığı da dikkat edilmesi gereken bir diğer husustur.
Savaş Yener&Battal Yörük
hukuk@intowndergisi.com
